Wskaźnik RSI to oscylator, który pozwala ocenić siłę i kierunek trendu, prawdopodobieństwo jego zmiany, a także analizuje szybkość i amplitudę zmian wahań cen na rynku. Jest on wyświetlany w postaci linii, która waha się od 0 do 100. Istotą wskaźnika jest określenie stanu „przekupienia” (overbought) lub „przesprzedaży” (oversold) instrumentów finansowych.
W tym artykule zastanowimy się, czym jest wskaźnik RSI i jak inwestorzy mogą go wykorzystać w swoich transakcjach.
Wskaźnik RSI: co to jest, jak używać, aktywa przekupione i przesprzedane
Wskaźnik RSI (Relative Strength Index) został zaproponowany przez J. Wellsa Wildera w 1978 roku w jego książce „New Concepts in Technical Trading Systems”. Wilder był jednym z wiodących analityków w dziedzinie analizy technicznej i opracował wskaźnik (indeks siły względnej) jako narzędzie, które mogło pomóc traderom i inwestorom w ocenie siły trendu i prawdopodobieństwa jego zmiany. W kontekście handlu akcjami, za siłę trendu uważa się zazwyczaj czas jego trwania i stabilność ruchu.
Pomysł Wildera polegał na stworzeniu narzędzia, które mogłoby wyświetlać zmiany cen i pomagać w określeniu aktualnego trendu rynkowego z minimalnymi zniekształceniami. Początkowo RSI został zaprojektowany na okres 14 dni, co oznacza, że matematycznie brany jest pod uwagę średni wzrost ceny w ciągu ostatnich 14 świec lub słupków. Według Wildera było to optymalne rozwiązanie do śledzenia krótkoterminowych zmian cen instrumentu finansowego.
Na platformie wykresów RSI (Relative Strength Index) jest prezentowany jako dodatkowy wykres, który znajduje się poniżej głównego instrumentu finansowego (patrz wykres godzinowy EURUSD).
Podczas korzystania z RSI na wykresie ważne jest prawidłowe ustawienie parametrów wskaźnika. Zazwyczaj standardowy okres ustawień wynosi 14 dni, ale inwestorzy mogą dostosować ten okres w zależności od swoich preferencji i strategii handlowej. Im krótszy okres, tym wskaźnik siły względnej będzie bardziej wrażliwy na zmiany. Warto jednak wziąć pod uwagę, że w tym przypadku RSI może być bardziej podatny na „szum” rynkowy i dawać więcej fałszywych sygnałów o możliwych odwróceniach.
Na wykresie godzinowym EURUSD górne i dolne granice skali RSI mieszczą się w zakresie od 0 do 100, a sama linia wskaźnika waha się w zakresie od 30 do 70. W przypadku, gdy linia wskaźnika porusza się w kierunku górnej granicy skali, jest to sygnał dominacji kupujących i trendu wzrostowego. Gdy linia przesuwa się do dolnej granicy skali, wskazuje to na dominację sprzedających i trend spadkowy. Gdy linia RSI zbliża się do górnej lub dolnej granicy skali, sygnalizuje to zbliżające się odwrócenie trendu instrumentu finansowego.
Oprócz tego ważne jest, aby wziąć pod uwagę poziomy 70 i 30 w celu określenia stref przekupienia i przesprzedania (patrz wykres czterogodzinny EURUSD). Oba te pojęcia opisują warunki rynkowe, w których ceny aktywów finansowych wydają się być zbyt wysokie lub zbyt niskie w kontekście obecnego trendu rynkowego, tj. znajdują się w stanie odchylenia od normy:
- Przekupienie (Overbought). Jest to stan, w którym cena aktywa znacznie wzrosła w krótkim okresie czasu, a rynek można uznać za „przegrzany”. Może to oznaczać, że cena aktywa stała się zbyt wysoka i istnieje ryzyko korekty. Zwykle sygnalizuje to, że na rynku jest zbyt dużo zakupów, co może prowadzić do późniejszego spadku ceny, gdy kupujący stracą zainteresowanie aktywem. Taki stan możemy zaobserwować w punktach 3 i 4 na czterogodzinnym wykresie EURUSD (linia RSI spadła powyżej poziomu 70 na skali wskaźnika);
- Przesprzedanie (Oversold). Stan rynkowy, w którym cena spada zbyt szybko lub zbyt mocno. Oznacza to, że cena aktywa finansowego jest zbyt niska i istnieje prawdopodobieństwo jej odzyskania lub wzrostu. Oversold jest często traktowane jako sygnał kupna, jeśli rynek zaczyna korygować w górę. Na wykresie czterogodzinnym EURUSD jest to widoczne w punktach 1 i 2 (linia RSI spadła powyżej poziomu 30 na skali wskaźnika).
Czterogodzinny wykres EURUSD
Na wykresie czterogodzinnym EURUSD znajduje się kolejny kluczowy poziom – 50. Wskaźnik ten jest szczególnie przydatny dla tych traderów, którzy analizują bieżący trend i podążają za strategią podążania za trendem. Gdy wartość wskaźnika wzrośnie powyżej 50, może to wskazywać na trend wzrostowy (byczy), a gdy spadnie poniżej 50 – na trend spadkowy (niedźwiedzi).
Warto zauważyć, że wskaźnik siły względnej może być wykorzystywany w połączeniu z innymi wskaźnikami w celu stworzenia bardziej niezawodnych strategii handlowych. Na przykład, inwestorzy mogą analizować rynek przy użyciu kombinacji RSI, średnich kroczących oraz poziomów wsparcia i oporu na wykresie cenowym. Pozwala to na uzyskanie dokładniejszych sygnałów wejścia lub wyjścia z rynku.
Wskaźnik RSI: konwergencja i dywergencja
Dywergencja i konwergencja to terminy związane z analizą wskaźników rynkowych i są wykorzystywane do oceny siły trendu lub możliwych zmian na rynku. Są one najczęściej używane w kontekście pracy ze wskaźnikami takimi jak RSI i MACD.
Dywergencja to sytuacja, w której cena aktywów finansowych i wskaźnik RSI poruszają się w przeciwnych kierunkach. Dywergencja RSI może być bycza (pozytywna) lub niedźwiedzia (negatywna).
- Bycza dywergencja. Gdy cena aktywa osiąga nowe minima, a wskaźnik RSI nie potwierdza tych minimów, pokazując wyższe wartości. Może to być sygnał, że spadek cen spowalnia i możliwe jest odwrócenie trendu na wzrostowy;
- Niedźwiedzia dywergencja. Gdy cena aktywa rośnie, ale wskaźnik nie potwierdza nowych szczytów, ale zaczyna spadać lub pozostaje na tym samym poziomie. Może to wskazywać, że trend wzrostowy traci na sile i wkrótce może nastąpić korekta w dół.
Dywergencja jest jednym z sygnałów, że obecny trend na rynku lub instrumencie finansowym zaczyna słabnąć, a dla uczestników rynku staje się sygnałem do zmiany kierunku ceny.
Konwergencja to sytuacja, w której cena aktywa finansowego i wskaźnik RSI poruszają się w tym samym kierunku, korelując ze sobą. Oznacza to, że cena rośnie, a wskaźnik wykazuje wzrost, i odwrotnie, cena spada, a wskaźnik spada. Istotą zbieżności jest potwierdzenie siły obecnej linii trendu na rynku.
Ogólnie rzecz biorąc, dywergencja sygnalizuje możliwe osłabienie trendu i jego odwrócenie, podczas gdy konwergencja potwierdza kontynuację obecnego ruchu.
Podsumowanie
Wskaźnik RSI jest ważnym narzędziem dla każdego tradera, który chce skutecznie monitorować rynek i prawidłowo oceniać siłę trendu. Pomaga zidentyfikować poziomy przekupienia i przesprzedania, a także może służyć jako sygnał zmiany obecnego trendu lub ruchów cenowych. Należy pamiętać, że stosowanie RSI, jak i każdego innego wskaźnika, nie jest gwarancją sukcesu na rynku finansowym – w większości przypadków sygnały transakcyjne tworzone przez niego mają jedynie charakter doradczy. Tylko w połączeniu z innymi narzędziami do analizy informacji rynkowych wskaźnik siły względnej daje dokładniejszą prognozę.
