Co to jest kopanie kryptowalut?

Kopanie (mining) jest niezbędne do tworzenia nowych monet i utrzymywania funkcjonowania łańcuchów bloków. Jest to również jeden z głównych sposobów zarabiania pieniędzy na kryptowalutach. Różnorodność rodzajów kopania zapewnia możliwość kopania zarówno najlepszych kryptowalut (np. Bitcoin), jak i monety z unikalnych i specyficznych projektów (np. Ravencoin lub Chia Network).

W tym artykule eksperci Cryptonisation.com wyjaśniają w prostych słowach, co oznacza kopanie (mining), jak rozpocząć kopanie kryptowalut i obliczyć potencjalny dochód. 👇

Dlaczego trzeba kopać kryptowaluty

Celem kopania kryptowalut jest utrzymanie zrównoważonego działania łańcucha bloków. Dzięki kopaniu blockchain od użytkownika do użytkownika transferuje kryptowalutę, weryfikuje transakcje, tworzy nowe monety, zapewnia decentralizację i utrzymuje sieć działającą przez cały czas.

Mining – to nie jedyny sposób na utrzymanie działania blockchainów. Mining jest wykorzystywany w kryptowalutach, które działają w oparciu o algorytm konsensusu PoW (Proof-of-Work – z ang. „dowód pracy”). PoW jest używany w sieciach Bitcoin, Litecoin i innych. Istnieje jednak wiele innych odmian algorytmów konsensusu, takich jak PoS (Proof-of-Stake), DPoS (Delegated Proof of Stake), Proof of Elapsed Time (PoET) itp.

Jak działa kopanie: tłumaczenie procesu

Aby zrozumieć, jak działa kopanie, najłatwiej jest podzielić proces na kilka oddzielnych części i omówić każdą z nich osobno.

Transakcje

W blockchainie istnieją adresy publiczne i prywatne. Adresy publiczne są używane do wysyłania i odbierania kryptowalut, adresy prywatne dają dostęp do kluczy publicznych i pomagają potwierdzić wysłanie kryptowaluty. Użytkownicy blockchaina wysyłają sobie nawzajem kryptowaluty na adresy publiczne. Takie transakcje trafiają do specjalnych tymczasowych repozytoriów – mempool lub transaction pools – gdzie oczekują na włączenie do bloku transakcyjnego (lista transakcji przekazanych na blockchain). ✅

Tworzenie bloku

Górnicy w blockchainie tworzą bloki z transakcji, które trafiają do mem pool. Każdy blok ma ograniczony rozmiar i może zawierać określoną liczbę transakcji. Górnicy mają prawo do wybierania transakcji z wyższymi opłatami – takie transakcje mogą szybciej utworzyć blok. Po utworzeniu bloku górnicy rozpoczynają rozwiązywanie wyzwania kryptograficznego w celu dodania bloku do łańcucha bloków.

Rozwiązywanie problemu kryptograficznego

Zadania kryptograficzne rozwiązywane przez górników mogą się znacznie różnić w zależności od łańcucha bloków. W najprostszym przypadku górnicy wykorzystują moc obliczeniową swojego sprzętu i szukają hasha – kodu numeryczno-literowego.

Konsensus

Górnik, który jako pierwszy znalazł poprawny hash, jest uważany za twórcę nowego bloku. Wielu górników musi teraz uzyskać to samo rozwiązanie, aby znaleziony hash został uznany za prawidłowy. Potwierdzenie, że znaleziony hash jest poprawny, nazywane jest konsensusem. Zapewnia to, że uczestnicy łańcucha bloków zgodzili się na rozwiązanie i że transakcje zarejestrowane w łańcuchu bloków są prawidłowe.

Gdy hash zostanie zweryfikowany przez wiele węzłów, górnik, który jako pierwszy znajdzie hash, może dodać blok do łańcucha bloków, po czym kryptowaluta jest przekazywana odbiorcom transakcji.

Nagroda za wydobycie

Górnik, który obliczy prawidłowy hash i doda blok do łańcucha bloków, otrzymuje nagrodę. Składa się ona z dwóch części: określonej liczby nowych monet (które są przesyłane na publiczny adres górnika) oraz kwoty opłat za transfer kryptowalut, które zostały uwzględnione w bloku. Otrzymana nagroda służy jako zachęta dla górników do udziału w procesie kopania i utrzymania sieci w ruchu.

Zmienna trudność

Aby utrzymać stały odstęp czasu między tworzeniem bloków w blockchainie, sieć stale zmienia złożoność zadania, które górnicy muszą rozwiązać. Ogólna zasada jest taka, że jeśli współczynnik hashowania sieci (całkowita moc obliczeniowa) wzrasta, złożoność zadania wzrasta; jeśli maleje, złożoność zadania maleje. Dla każdego łańcucha bloków złożoność jest przeliczana według własnego harmonogramu.

Dla przykładu, złożoność sieci Bitcoin zmienia się co 2016 bloków, czyli co około dwa tygodnie.

Halving

W większości sieci kwota nagrody dla górników za znalezienie bloku zmniejsza się w miarę wzrostu liczby bloków w łańcuchu bloków, tj. im dłużej istnieje blockchain, tym niższa jest jego nagroda za kopanie. Zazwyczaj nagroda jest zmniejszana o połowę za każdym razem. Proces ten nazywany jest halving (z ang. „przepołowienie”).

Każdy blockchain ma swój własny czas halvingu, który jest powiązany z liczbą bloków wykopanych w blockchainie (lub całkowitym czasem kopania określonej liczby bloków). Halving jest wykorzystywany jako narzędzie do ograniczenia inflacji kryptowalut (poprzez zmniejszenie podaży monet na rynku), a także do ograniczenia maksymalnej liczby monet, które można utworzyć.

Algorytmy konsensusu

Wspomniano już na początku artykułu, że PoW nie jest jedynym algorytmem konsensusu wykorzystywanym do działania blockchainów. Poniżej omawiamy inne popularne rodzaje algorytmów. 👇

Proof of Work (PoW)

Proof of Work (PoW) to algorytm konsensusu, który wymaga potwierdzenia przez wielu górników w celu utworzenia nowego bloku. Nagroda trafia do górnika, który jako pierwszy znalazł rozwiązanie. Spośród znanych kryptowalut wykorzystujących algorytm PoW, Bitcoin, Litecoin i Dogecoin.

Proof of Stake (PoS)

Proof of Stake (PoS) – to „dowód posiadania”. Istnieje również nieco prostsze tłumaczenie tej nazwy, które dobrze wyjaśnia algorytm – „dowód stawki”. PoS jest jednym z popularnych i najczęściej stosowanych algorytmów konsensusu. Jest on uważany za bardziej przyjazny dla środowiska niż PoW ze względu na brak konieczności ciągłego zwiększania mocy obliczeniowej (a tym samym zużycia energii elektrycznej). Kopanie monet w blockchainach PoS nazywane jest forging lub minting. Zajmują się tym walidatorzy-stakerzy.

Walidatorzy-stakerzy zakupują monety blockchain i blokują je (stakują lub „licytują”) na swoich adresach. Walidator jest następnie włączany do procesu tworzenia bloku. Prawo do utworzenia bloku i otrzymania nagrody jest łatwiejsze dla walidatora, który ma więcej zablokowanych monet (tj. walidatorzy czerpią korzyści ze zwiększenia ilości kryptowaluty blockchain w swoich portfelach). W rezultacie każdy walidator z czasem realizuje swoje prawo do tworzenia łańcucha bloków. Pozostali walidatorzy potwierdzają wierność znalezionego bloku.

Aby ograniczyć liczbę osób, które chcą zostać walidatorami i nadal uczynić blockchain bardziej stabilnym, często stosuje się minimalny próg wejścia. Na przykład, aby zostać walidatorem w sieci Ethereum, należy zainwestować 32 ETH.

Delegated Proof of Stake (DPoS)

Delegated Proof of Stake (DPoS) – „delegowany dowód udziału”. Algorytm konsensusu, który rozwija idee PoS w duchu demokracji wyborczej. W DPoS uczestnicy blockchaina przekazują prawo do zostania walidatorem jakiemuś węzłowi w sieci (komputerowi-węzłowi). Aby to zrobić, uczestnicy głosują za pomocą wewnętrznych monet blockchain: węzeł, który zbierze najwięcej monet za swoją kandydaturą, zostaje walidatorem. Monety użyte w głosowaniu są stakowane na adresie wybranego węzła.

Po zakończeniu głosowania tworzona jest pula walidatorów. Specjalny algorytm tworzy z nich kolejkę i przydziela każdemu po kolei czas na dodanie bloku do łańcucha bloków. Nagrody w blockchainach wykorzystujących taki system mogą być rozdzielane na różne sposoby: walidator otrzymuje stałą liczbę monet, a prowizje są dzielone między głosujących; prowizje trafiają do walidatora, a ilość wykopanych monet jest rozdzielana między głosujących. DPoS jest używany w Solana, Tron, EOS, Tezos.

Proof of Authority (PoA)

Proof of Authority (PoA) – „dowód autorytetu”. Jeden z najbardziej scentralizowanych algorytmów konsensusu. Jest bardzo podobny do DPoS, ale walidatorzy są wybierani przez rzeczywiste osoby, które zostały poddane rygorystycznemu procesowi sprawdzania reputacji. Wybrany walidator odpowiada przed społecznością blockchain z własną prawdziwą reputacją i zobowiązuje się do utrzymania działania sieci. ☝

Jednocześnie walidatorzy nie otrzymują żadnych opłat za staking, a jedynie prowizje za wykonane transakcje. Ze względu na wysoki stopień centralizacji, PoA jest częściej stosowane w niepublicznych blockchainach. Godne uwagi projekty publiczne obejmują POA.Network, VeChain, Bitgert, Palm Network i Xodex.

Proof of Space (PoSpace) lub Proof of Capacity (PoC)

Proof of Space (PoSpace) lub Proof of Capacity (PoC) – to „dowód pojemności”. Blockchainy z tym algorytmem konsensusu wykorzystują wolne miejsce na dyskach twardych górników jako metodę walidacji i tworzenia bloków. Ogólnie rzecz biorąc, im więcej miejsca zapewnia górnik, tym większa jest jego szansa na utworzenie i zatwierdzenie następnego bloku w sieci.

Do pracy w takim blockchainie górnik-walidator musi zainstalować dodatkowe oprogramowanie – ploter, który służy do zapisywania na dysku twardym sekcji informacji z możliwymi rozwiązaniami problemu kryptograficznego (raftów). Przeczesując wybory w raftach, górnik ma szansę znaleźć właściwą wartość – w ten sposób generowana jest jego nagroda. Jednym z najbardziej znanych blockchainów opartych na PoC jest Chia Network.

Proof of Elapsed Time (PoET)

Proof of Elapsed Time (PoET) – to „dowód upływającego czasu”. Ten algorytm konsensusu pozwala każdemu węzłowi blockchain na wykopanie następnego bloku. Wykorzystuje on element loterii: dla każdego węzła górniczego ustawiany jest losowy czas „uśpienia”. Po upływie tego czasu węzeł jest aktywowany i może potwierdzić następny blok łańcucha bloków. Blok znajduje pierwszy aktywowany węzeł.

Algorytm zawiera również dodatkowe środki mające na celu wyeliminowanie manipulacji czasem „uśpienia” węzłów i zbyt częstego wygrywania nowych bloków przez tego samego górnika. PoET jest wykorzystywany jako podstawowy algorytm konsensusu w sieci HyperLedger.

Sposoby kopania kryptowalut

Istnieje kilka rodzajów kopania kryptowalut, różniących się sposobem wykorzystania sprzętu do kopania monet: solo-mining (kopanie w pojedynkę), kopanie w pulach i kopanie w chmurze. 👇

Solo mining

Solo mining to sposób kopania kryptowaluty przy użyciu wyłącznie własnego sprzętu górnika. Pojawił się on najwcześniej i został mocno rozpowszechniony we wczesnych dniach wydobywania kryptowalut. W dzisiejszej rzeczywistości wydobycie solo jest często albo nieopłacalne, albo nie jest najbardziej opłacalną opcją kopania monet. Niektóre rodzaje monet nadal mogą być kopane samodzielnie (np. RVN, XCH i inne monety, których jednym z celów jest decentralizacja łańcucha bloków), ale prawdziwe korzyści przyniesie połączenie mocy wielu górników w pule.

Kopanie w puli

Kopanie w pulach to najbardziej opłacalny sposób na kopanie kryptowalut przez pojedynczego górnika. W tym podejściu wielu górników połącza swoje moce sprzętowe i działa jako pojedynczy węzeł blockchain (do tego celu wykorzystywane jest specjalne oprogramowanie). Ogólnie rzecz biorąc, pula płaci górnikowi, gdy blok został utworzony na jego sprzęcie. Za uczestnictwo w puli może być pobierana opłata.

Istnieje wiele pul wydobywczych: wielkich giełd kryptowalut (Binance, OKX, Kucoin), firmy z branży miningowej (takie jak Bitmain), twórcy oprogramowania do kopania (2miners i wiele innych), projekty kryptowalutowe (Ravencoin, Chia itp.) itp. W niektórych blockchainach, zwłaszcza tych młodych, użytkownicy mogą tworzyć własne pule.

Kopanie w chmurze

Kopanie w chmurze to metoda wydobywania kryptowalut, w której kopanie odbywa się nie na osobistym sprzęcie górnika, ale na wypożyczonym. Użytkownik może wybrać urządzenie koparki, okres kopania, ilość wynajmowanego hashrate’u, kryptowalutę itp. Dla wygody firmy oferujące usługi kopania w chmurze często łączą wymienione wskaźniki w sloty.

W przypadku kopania w chmurze nie trzeba kupować i utrzymywać własnego sprzętu, ale potrzebny jest kapitał początkowy na zakup slotów.

Użytkownik wybiera slot, płaci za niego (najczęściej pieniędzmi fiducjarnymi), firma rozpoczyna kopanie na swoim sprzęcie dla użytkownika, a następnie użytkownik może monitorować proces kopania ze swojego osobistego konta. Kryptowalutę można wypłacić po osiągnięciu określonego limitu ustalonego przez firmę. Wiele giełd kryptowalut (np. Bybit, Gate, Binance) oraz pojedyncze firmy specjalistyczne (np. Hashing24, Nicehash, Cryptouniverse).

Sprzęt do kopania

Niezależnie od metody kopania, mining będzie odbywał się przy użyciu sprzętu górniczego. Sprzętem tym mogą być centralne jednostki przetwarzania (CPU), procesory graficzne kart graficznych (GPU) lub maszyny specjalnego przeznaczenia zaprojektowane do kopania określonej kryptowaluty lub wielu monet (ASIC). Wybór sprzętu określa moc wydobywczą (hash rate), którą górnik może uzyskać przy użyciu określonego urządzenia.

CPU

Procesory komputerowe były szeroko stosowane do wydobywania we wczesnych dniach kryptowaluty. Wydajność wydobywania zależała głównie od częstotliwości rdzeni procesorów: im wyższa częstotliwość, tym więcej danych procesor mógł przetwarzać, a tym wyższy mógł być hash rate.

Pomimo mocy dzisiejszych procesorów, złożoność kopania wzrosła tak bardzo, że większość kryptowalut, zwłaszcza tych najlepszych, nie może być opłacalnie kopana na procesorach. Niemniej jednak wiele projektów nadal wspiera wydobywanie na procesorach w celu wydobywania swoich monet. Należą do nich: Bitcoin Gold (BTG), Bytecoin (BCN), Beam (BEAM), Grin (GRIN), Zcash (ZEC) itp.

GPU

Jednostki przetwarzania grafiki na kartach graficznych są znacznie potężniejsze niż procesory. Procesory graficzne mogą być dziesiątki razy mocniejsze niż procesory centralne, a zatem ich szybkość mieszania jest również znacznie wyższa. Układy GPU są intensywnie wykorzystywane w wydobywaniu kryptowalut: najczęściej w formie farm łączących procesory kilku kart graficznych (górnicy solo lub pool wykorzystują tę metodę). Istnieje wiele projektów wspierających kopanie na GPU: ETHClassic (ETC), Ravencoin (RVN), Monero (XMR), Zcash (ZEC), Siacoin (SC), itd.

ASIC

ASIC to specjalne urządzenia składające się z chipów, które mogą szybko obliczać zadania kryptograficzne w ramach określonych algorytmów haszujących (SHA256, Scrypt, X11 itp.). Takie urządzenia mają wysoką szybkość hashowania (mogą przekraczać szybkość hashowania kart graficznych o kilka rzędów wielkości), często są skonfigurowane do pracy z jednym konkretnym algorytmem, zużywają dużo energii i są drogie (jedno urządzenie może kosztować ponad 10 tysięcy dolarów). Są one wykorzystywane głównie przez duże komercyjne firmy wydobywające kryptowaluty. Układy ASIC są wykorzystywane do wydobywania monet z najwyższej półki, takich jak Bitcoin (BTC), Dogecoin (DOGE), Litecoin (LTC) itp.

Kryptowaluty i staking

Kryptowaluty oparte na algorytmach konsensusu bez kopania nie wykorzystują sprzętu wymienionego powyżej. W takich projektach tworzenie monet i obsługa sieci jest zapewniana przez staking (zamrażanie monet blockchain pod jakimś adresem) i/lub running masterbooks (w tym przypadku wymagany będzie sprzęt, ale koszt jest znikomy w porównaniu do kopania).

Opłacalność kopania

Na rentowność wydobycia wpływa używany sprzęt, jego ilość i całkowity hash rate, wybrana moneta, trudność jej wydobycia oraz metoda wydobycia. Najprostszym sposobem na obliczenie opłacalności wydobycia są darmowe kalkulatory wydobycia: pokazują one ile można zarobić 💰 wydobywając daną monetę przy wybranej konfiguracji sprzętowej.

Kalkulator

Aby obliczyć wydajność lub wybrać procesory, karty graficzne lub układy ASIC do kopania, można skorzystać z whattomine.com, minerstat.com lub nicehash.com.

Jak rozpocząć kopanie Bitcoin

Aby kopać Bitcoin, należy wybrać i zakupić sprzęt, utworzyć portfel Bitcoin, pobrać i zainstalować specjalistyczne oprogramowanie do kopania, skonfigurować oprogramowanie, dołączyć do puli wydobywczej i rozpocząć kopanie.

Wybierz sprzęt

Kiedyś możliwe było kopanie bitcoinów przy użyciu procesora zwykłych komputerów osobistych, ale obecnie opłacalne kopanie BTC jest możliwe tylko przy użyciu specjalistycznego sprzętu.

Specjalizowane koparki różnią się szybkością hashowania, zużyciem energii i ceną:

• Szybkość hashowania: jest to szybkość, z jaką sprzęt do kopania bitcoinów może wykonywać zadania matematyczne. Mówiąc krótko, im wyższa prędkość hashowania sprzętu, tym większe prawdopodobieństwo, że górnik (pula wydobywcza) znajdzie następny blok w blockchainie Bitcoina. Ogólnie rzecz biorąc, sprzęt o wyższej szybkości hashowania jest droższy;
• Wydajność energetyczna: sprzęt górniczy zużywa energię do kopania bitcoinów. Mając to na uwadze, należy wybierać energooszczędne urządzenia górnicze, które zużywają mniej energii. Ważne jest również, aby podjąć decyzję w oparciu o konkretną sytuację: koszt energii elektrycznej w regionie, w którym będzie używany sprzęt do kopania, odgrywa ważną rolę w obliczaniu ogólnej rentowności;
• Cena: należy pamiętać, że najtańszy sprzęt górniczy może nie być najlepszym wyborem na dłuższą metę. Ogólnie rzecz biorąc, tańszy sprzęt oferuje niższą wydajność i niższą rentowność.

Można zwrócić uwagę na następujące urządzenia do kopania bitcoinów.

Obliczanie rentowności

Aby obliczyć zyski z kopania bitcoinów, należy wziąć pod uwagę koszty kopania i wysokość potencjalnych wynagrodzeń. Kalkulatory miningowe ułatwiają to zadanie. Jedną z takich usług jest kalkulator kopania Nicehash. Aby dokonać obliczeń, należy określić posiadany sprzęt do kopania i wypełnić pola: hash rate, zużycie energii, koszt energii elektrycznej za kWh i opłata za utrzymanie.

Na podstawie informacji uzyskanych za pomocą kalkulatora należy zadecydować o kopaniu.

Utwórz portfela Bitcoin

Aby otrzymać wynagrodzenie za kopanie, potrzebny będzie aktywny portfel Bitcoin. Niezawodne opcje to portfel mobilny Trust Wallet lub portfel desktopowy Exodus. Dla dodatkowego bezpieczeństwa można skorzystać z portfeli sprzętowych typu „zimnego” przechowywania, takich jak Ledger lub Trezor. Inne używane portfele są wymienione na Bitcoin.org.

Dołącz do puli

Każdy może kopać kryptowaluty samodzielnie lub dołączyć do puli. Dołączenie do puli jest najlepszym wyborem dla górników Bitcoin, ponieważ zwiększa szanse na walidację bloków i otrzymanie nagród.

Można rozważyć następujące pule wydobywcze do kopania Bitcoin.

Zainstaluj oprogramowanie

Aby rozpocząć kopanie, należy zainstalować oprogramowanie do kopania. Oprogramowanie różni się w zależności od obsługiwanych typów koparek (GPU/ASIC/FPGA), platform (Windows, Linux MacOS) i wielu innych.

Oprogramowanie można pobrać za darmo (choć niektóre programy mają płatne funkcje) z oficjalnych stron internetowych twórców oprogramowania lub z oficjalnych stron internetowych pul wydobywczych.

Najlepsze oprogramowanie do kopania bitcoinów.

Skonfiguruj koparkę i oprogramowanie

Każdy producent sprzętu może mieć własne wymagania dotyczące konfiguracji koparek i różne interfejsy do tego celu, dlatego zaleca się konfigurowanie koparek zgodnie z oficjalnymi instrukcjami. Na przykład, niektóre urządzenia górnicze mają komponent oprogramowania w postaci graficznego interfejsu użytkownika (GUI), który pozwala na użycie myszy do konfiguracji sprzętu. Inne urządzenia górnicze wymagają użycia wiersza poleceń.

Zazwyczaj, aby skonfigurować koparkę, należy podać następujące dane: URL, userID (workerName), password. Aby otrzymać nagrodę, należy podać adres portfela w ustawieniach. Można rozpocząć kopanie nawet bez określania tego adresu, ale zaleca się zrobienie tego od razu.

Rozpocznij kopanie

W przypadku kopania solo najpierw należy utworzyć pełny węzeł, a następnie sprzęt jest gotowy do kopania bitcoinów.
W puli węzeł Bitcoin (lub innej kryptowaluty) jest tworzony przez operatorów puli. Dlatego też, łącząc się z pulą, wystarczy rozpocząć kopanie, klikając przycisk Start, po czym zwykle następuje test wydajności systemu komputerowego. Proces ten może zająć trochę czasu, w zależności od wybranych algorytmów i liczby urządzeń w systemie.
Poza tym nie są wymagane żadne inne działania z Twojej strony, a jedynie sprawdzanie od czasu do czasu, czy sprzęt działa prawidłowo. Kopanie monet odbywa się w trybie 24/7.
Aby wiedzieć, że koparka została uruchomiona i jest prawidłowo skonfigurowana, należy upewnić się, że:

• Koparka wysyła share do puli;
• Wskaźnik hash rate na pasku narzędzi nie wskazuje 0;
• Na stronie statystyk znajdują się nagrody blokowe za każdą zamkniętą rundę (rozwiązany blok). Może wynosić zero, jeśli użytkownik przerwie kopanie w trakcie rundy.

Regulacje dotyczące kopania

W polskim prawie nie ma obecnie aktów prawnych regulujących lub zakazujących kopania kryptowalut. Zgodnie jednak z ustawą AML/CFT, kryptowaluty w Polsce są środkiem obrotu gospodarczego, który podlega wymianie na inny prawny środek płatniczy (np. „prawny środek płatniczy emitowany przez NBP, popularnie zwany pieniądzem fiducjarnym”). W mniejszym lub większym stopniu oznacza to, że Polska nie uznaje kryptowalut za akceptowany środek płatniczy lub pieniądz elektroniczny, ale postrzega je w kategoriach własności. W związku z tym kopanie kryptowalut jest obecnie całkowicie legalne.

Zalety i wady

FAQ

Wynik

Kopanie jest ważnym procesem, który utrzymuje płynne działanie blockchainów konsensusu PoW.

Mining jest wykonywany przez górników: zapewniają oni moc obliczeniową do tworzenia bloków i dodawania ich do blockchaina, a także do tworzenia nowych monet w sieci. Za tę pracę górnicy otrzymują nagrody w postaci kryptowalut. Oprócz kopania, istnieją inne metody sprawiania, by blockchain działał, takie jak PoS, DPoS, PoET, itp.

— Cryptonisation.com.

Istnieje ogromna liczba kryptowalut, które można kopać poprzez mining. Istnieją również różne sposoby miningu: solo, poprzez dołączenie do puli lub zakup slotów do miningu, a także kopanie w chmurze. Dwie pierwsze metody kopania wymagają zakupu własnego sprzętu: procesorów CPU, GPU lub ASIC. ✅