RSI indikatörü, trendin gücünü ve yönünü değerlendirmeye, değişme olasılığını analiz etmeye ve fiyat dalgalanmalarının hızını ve genliğini incelemeye yardımcı olan bir osilatördür. 0 ile 100 arasında dalgalanan bir çizgi olarak görüntülenir. Bu indikatörün temel amacı, finansal araçların aşırı alım ve aşırı satım durumlarını belirlemektir.
Bu makalede, rsi nedir sorusuna yanıt verecek ve trader’ların onu ticaretlerinde nasıl kullanabileceklerini ele alacağız.
RSI İndikatörü: Nasıl Kullanılır, Aşırı Alım ve Aşırı Satım Durumu
RSI indikatörü nedir? RSI (Relative Strength Index – Göreceli Güç Endeksi) indikatörü, 1978 yılında J. Welles Wilder tarafından “New Concepts in Technical Trading Systems” adlı kitabında önerilmiştir. Wilder, teknik analiz alanında önde gelen analistlerden biri olup, relative strength index kavramını, trendin gücünü ve değişim olasılığını değerlendirmek için bir araç olarak geliştirmiştir. Borsa ticareti bağlamında, trend gücü genellikle hareketin süresi ve istikrarı olarak kabul edilir.
Wilder’ın temel fikri, fiyat değişimlerini gösterebilen ve en az bozulmayla mevcut piyasa trendini belirlemeye yardımcı olabilecek bir araç oluşturmaktı. İlk olarak rsi nasıl hesaplanır sorusuna yanıt olarak RSI, 14 günlük bir periyot üzerinden hesaplanıyordu. Yani, son 14 mum veya çubuk için ortalama fiyat artışları dikkate alınarak matematiksel bir değer elde ediliyordu. Wilder’a göre, bu yöntem, finansal bir enstrümandaki kısa vadeli fiyat değişimlerini izlemek için en uygun çözümdü.
Grafik platformlarında RSI, ana finansal enstrümanın altında ek bir grafik olarak gösterilir. Örneğin, EUR/USD saatlik grafiğinde olduğu gibi, RSI endikatörü piyasa analizlerinde önemli bir gösterge olarak kullanılır.
RSI grafikte kullanırken, indikatörün parametrelerini doğru şekilde ayarlamak önemlidir. Genellikle, standart ayar periyodu 14 gündür, ancak trader’lar, kendi tercihlerine ve ticaret stratejilerine göre periyodu ayarlayabilirler. Periyot ne kadar kısa olursa, relative strength index (RSI) fiyat değişimlerine o kadar hassas olur. Ancak bu durumda, RSI daha fazla “piyasa gürültüsüne” maruz kalabilir ve potansiyel dönüşlere dair daha fazla yanıltıcı sinyal verebilir.
EURUSD saatlik grafiğinde, RSI’nin üst ve alt sınırları 0 ile 100 arasında yer alırken, RSI çizgisi 30 ile 70 arasında dalgalanır. Eğer indikatör çizgisi üst sınıra doğru hareket ediyorsa, bu, alıcıların ve yükselen bir trendin egemenliğini gösteren bir sinyaldir. Çizgi alt sınıra doğru hareket ederse, bu, satıcıların ve düşen bir trendin hâkimiyetini işaret eder. RSI çizgisinin üst veya alt sınıra yaklaşması, finansal enstrümanın yakında dönüş yapabileceğini gösterir.
Bunun yanında, aşırı alım ve aşırı satım bölgelerini belirlemek için 70 ve 30 seviyelerini dikkate almak önemlidir (EURUSD dört saatlik grafiğine bakınız). Her iki kavram da, finansal varlıkların fiyatlarının mevcut piyasa trendiyle karşılaştırıldığında çok yüksek veya çok düşük olduğu, yani normalden sapma durumunda olduğu piyasa koşullarını tanımlar:
- Aşırı Alım (Overbought): Bu, bir varlığın fiyatının kısa bir süre içinde önemli ölçüde yükseldiği ve piyasanın “aşırı ısındığı” bir durumdur. Bu, varlık fiyatının çok yüksek olduğu ve düzeltme riski taşıdığı anlamına gelebilir. Genellikle, piyasada çok fazla alım olduğu ve alıcılar ilgilerini kaybettiğinde fiyatların düşebileceği sinyalini verir. Bu durumu EURUSD dört saatlik grafiğinde 3 ve 4 numaralı noktalarda gözlemleyebiliriz (RSI çizgisi 70 seviyesinin altına düşmüştür);
- Aşırı Satım (Oversold): Bu, piyasanın fiyatının çok hızlı veya fazla düştüğü bir durumdur. Bu, finansal varlığın fiyatının çok düşük olduğu ve yeniden yükselme olasılığının bulunduğu anlamına gelir. Aşırı satım, genellikle piyasa yukarı doğru düzeltmeye başladığında alış sinyali olarak algılanır. EURUSD dört saatlik grafiğinde bu, 1 ve 2 numaralı noktalarda kendini gösterir (RSI çizgisi 30 seviyesinin altına düşmüştür).
EURUSD dört saatlik grafiğinde, kritik bir seviye olarak 50 değeri yer almaktadır. Bu seviye, özellikle mevcut trendi analiz eden ve trend takip etme stratejisini benimseyen trader’lar için büyük önem taşır. Eğer indikatörün değeri 50’nin üzerine çıktığında, bu durum yükselen bir trendi (“boğa” trendi) işaret edebilir; 50’nin altına düştüğünde ise düşen bir trendin (“ayı” trendi) habercisi olabilir.
Bununla birlikte, rsi ne demek, rsi değeri nedir ve rsi kaç olmalı soruları, trader’ların piyasadaki trendin gücünü değerlendirmelerinde önemli rol oynar. Ayrıca, RSI’nın diğer teknik indikatörlerle birlikte kullanılması—örneğin, hareketli ortalamalar ile fiyat grafiğindeki destek ve direnç seviyelerinin analiz edilmesi—daha güvenilir ticaret stratejileri oluşturmayı sağlar. Bu sayede piyasaya giriş veya çıkış için daha doğru sinyaller elde edilebilir.
Göreceli Güç Endeksi: Diverjans ve Konverjans
Diverjans ve konverjans, piyasa göstergelerinin analizine dayalı terimlerdir ve genellikle trendin gücünü ya da piyasa değişimlerini değerlendirmek için kullanılır. Bu terimler, en çok RSI ve MACD gibi göstergelerle çalışırken uygulanır.
Diverjans – Bu, finansal bir varlığın fiyatı ile RSI göstergesinin zıt yönlere hareket etmesi durumudur. RSI diverjansı, boğa (pozitif) veya ayı (negatif) olabilir.
- Boğa Diverjansı (Pozitif Diverjans): Varlık fiyatı yeni dipler yaparken, RSI bu dipleri onaylamaz ve daha yüksek değerler gösterir. Bu durum, fiyatın düşüş hızının yavaşladığını ve trendin yukarıya döneceğinin bir işareti olabilir;
- Ayı Diverjansı (Negatif Diverjans): Varlık fiyatı yükselirken, RSI yeni zirveleri onaylamaz, düşmeye başlar veya aynı seviyede kalır. Bu, yükselen trendin gücünü kaybettiğini ve yakın zamanda bir düzeltme yaşanabileceğini gösterebilir.
Diverjans, piyasadaki mevcut trendin ya da finansal enstrümanın zayıfladığının bir göstergesi olup, piyasa katılımcılarına fiyatın yön değiştirebileceği konusunda sinyal verir.
Konverjans – Bu, finansal bir varlığın fiyatı ile RSI göstergesinin aynı yönde hareket ettiği bir durumdur, yani fiyat yükseldiğinde RSI de yükselir, fiyat düştüğünde ise RSI düşer. Konverjansın amacı, piyasadaki mevcut trend çizgisinin gücünü doğrulamaktır.
Genel olarak, diverjans, trendin zayıflamasını ve olası bir dönüşünü işaret ederken, konverjans mevcut hareketin devam edeceğini doğrular.
Sonuç
RSI indikatörü, piyasayı etkin bir şekilde takip etmek ve trendin gücünü doğru bir şekilde değerlendirmek isteyen her trader için önemli bir araçtır. RSI nedir sorusunun cevabı, bu göstergenin aşırı alım ve aşırı satım seviyelerini tespit etmeye yardımcı olduğu, aynı zamanda mevcut trendin değişimi veya fiyat hareketleri hakkında sinyal verebileceğidir. Ancak, RSI ve diğer indikatörlerin kullanımı finansal piyasada başarı garantisi sağlamaz; çoğu durumda verdiği ticaret sinyalleri yalnızca tavsiye niteliğindedir. Sadece diğer piyasa analiz araçlarıyla birlikte kullanıldığında, göreceli güç endeksi daha doğru bir tahmin sağlar.
