Mükellefiyet Feragatnamesir
Bitcoin, dünyaya insanlar arasında güvenli bir şekilde değer alışverişi ve aktarımı için yeni bir yol açan ilk kripto para birimidir. Bitcoin’in ortaya çıkışıyla birlikte, geleneksel finansal sistemin birçok eksikliğine alternatif arayışı gündeme gelmişti. Bunların başında hükümetlerin ve bankaların para akışını kontrol etmesi gelmektedir. Bitcoin, dijital bir birim şeklinde merkeziyetsiz çalışan yeni bir elektronik para teknolojisi sundu ve tamamen sahiplerinin kontrolüne bırakılan bir yapı ortaya koydu.
Bu makalede Bitcoin’in ne olduğunu anlatacağız ve onun temel avantajlarını ve dezavantajlarını analiz edeceğiz. 👇
Tarihçe
Bitcoin kripto para biriminin yaratıcısı, kimliği bilinmeyen Satoshi Nakamoto olarak kabul edilmektedir. Satoshi’nin arkasında kimin olduğu kesin olarak bilinmemekle birlikte, bu kişi veya grubun geliştiricilerden oluşabileceği düşünülüyor. Projesini oluştururken Satoshi, TOR teknolojisini kullanarak anonim kalmasına olanak tanıyan bir yöntemle diğer kripto meraklılarıyla etkileşimde bulundu.
Kripto para biriminin geliştirilmesine başlandığına dair ilk açıklamalar 2007 yılında ortaya çıkmıştır. Bunun ardından, 19 Ağustos 2008 tarihinde Nakamoto, bitcoin.org alan adını rezerve etti. Ağın çalışmaya başlaması 3 Ocak 2009 tarihinde Genesis bloğunun çıkarılmasıyla gerçekleşti ve 12 Ocak 2009’da ilk BTC işlemi yapıldı. Bu dijital para birimiyle yapılan ilk satın alma, 10.000 BTC karşılığında iki pizza ve teslimat ücreti olarak gerçekleşti. Coin’in fiyatındaki patlayıcı artış 2017 yılında gerçekleşti. Kuruluşundan itibaren ve günümüze kadar Bitcoin, kripto piyasasında lider pozisyonunu korumakta ve çoğu diğer kripto para birimi için trend belirlemektedir.
Güçlü ve Zayıf Yönleri
Bitcoin ne demek ve nasıl çalışır
Bitcoin, kullanıcıların kripto cüzdanları arasında değer transferi gerçekleştiren dijital bir birimdir. Tüm başarılı işlemler merkezi olmayan bir deftere kaydedilir ve birçok cihazda çoğaltılır. Herkes bu kopyayı indirebilir, ancak verileri silmek veya değiştirmek neredeyse imkansızdır. Ağın işleyişini, işlemleri doğrulayan ve yeni bloklar oluşturan madenciler destekler; bu süreçte ödül kazanma şansı elde ederler.
Bitcoin ağında, geleneksel bankacılık sisteminde olduğu gibi bir yönetim merkezi yoktur. Her kullanıcının aynı haklara sahip olması, diğer kullanıcılara sıfır güvenle para transferi yapmayı sağlar. İşlemlerin doğrulanması için kriptografi kullanılır. Ağ üzerindeki kontrol eksikliği, güvenliğini azaltmaz.
Bitcoin’in teknik tanımı ve çalışma prensipleri Beyaz Kitap’ta (White Paper) yayımlanmıştır. Bitcoin’in kodu C++ programlama dili ile yazılmıştır ve açık kaynak olarak erişime sunulmuştur. İsteyen herkes bu kodu inceleyebilir ve güvenliğinden emin olabilir. Bu kod temel alınarak, değişiklikler ve geliştirmeler yapılarak başka bir kripto para (fork) oluşturulabilir. Bitcoin’in kaynak koduna GitHub deposundan ulaşılabilir.
Ağın Temel Teknik Özellikleri
| Parametre | Açıklama |
|---|---|
| Ağ adı | Bitcoin; |
| Ağ birimi | BTC; |
| Tür | Eşler arası (Peer-to-Peer); |
| Toplam arz | 21 000 000 coin (1 BTC = 100 000 000 SAT); |
| Blok boyutu | 1 megabayt; |
| Blok oluşturma süresi | 10 dakika; |
| Konsensüs algoritması | Proof-of-Work (PoW); |
| Kaynak kodu | Açık kaynak. |
BTC’nin İşlevleri
Bitcoin’in temel işlevi, cüzdanlar arasında dijital birimlerin aracılar olmadan transfer edilmesini sağlayan merkeziyetsiz bir ağın uygulanmasıdır. Bu birim BTC olarak adlandırılır. Bitcoin yalnızca dijital ortamda, blok zinciri defterinde bir kayıt olarak mevcuttur. Çoğu kullanıcı için BTC, bir yatırım ve finansal araç olarak kullanılır. Bunun yanı sıra, Bitcoin ve diğer kripto paralarla alışveriş yapılabilecek pazar yerlerinin sayısı giderek artmaktadır. Bitcoin’in kullanım alanları neredeyse sınırsızdır ve İnternet erişimi olan her yerde işlemler gerçekleştirilebilir.
Bitcoin Nasıl Oluşur
Bitcoin’in üretilmesi, Proof-of-Work (PoW) algoritmasıyla çalışan madencilik yoluyla gerçekleşir. Bu protokolün özellikleri arasında madenciliğin zorluk seviyesinin sürekli artması ve yeni blok başına ödülün her 4 yılda bir azalması yer alır. Bu sürece «halving» denir. Proof-of-Work (PoW) algoritmasının önemli bir dezavantajı, yüksek enerji tüketimidir.
Bitcoin ağında çıkarılan ilk blok olan Genesis, diğer blokların zincirini başlattı. Yeni bir blok yaklaşık her 10 dakikada bir oluşturulur ve boyutu 1 megabayttır. Madencilerin başlangıçta bir bloktan elde ettikleri kazanç 50 BTC idi, ancak her 4 yılda bir halving gerçekleşir ve ödül yarıya iner.
Başlangıçta, Bitcoin madenciliğine ev bilgisayarıyla bile herhangi bir kullanıcı katılabiliyordu, ancak madenciliğin zorluk seviyesi sürekli arttı ve bu da hesaplama gücünün artırılmasını gerektirdi. Bu amaçla, madencilik için özel olarak tasarlanmış işlemciler (ASIC) üretilmeye başlandı ve bu işlemciler madencilik çiftliklerinde bir araya getirildi. Bunun yanı sıra, verimliliği artırmak için kullanıcıların sunduğu hesaplama gücünü birleştirerek blok bulma ve kâr elde etme şanslarını artıran özel madencilik havuzları oluşturulmaktadır. Bazı şirketler, madencilik gücünü kiralamaya olanak tanıyan bulut madenciliği hizmetleri sunar.
Toplam BTC Miktarı Ne Kadar
Bitcoin miktarı 21 milyon coin ile sınırlıdır (maksimum arz); bu sınır aşıldığında, yeni Bitcoin üretimi mümkün olmayacaktır. Tahmini olarak son coin 2140 yılında üretilecektir. Bununla birlikte, madencilere ödeme yapmak için kullanılan komisyonlar varlığını sürdürecek ve kullanıcıların işlemlerinden düşülecektir.
Bir Bitcoin, 100.000.000 satoshi (SAT) biriminden oluşur. Bu birimler de cüzdanlar arasında gönderilebilir. Önemli olan, birçok kripto cüzdanının minimum para yatırma limiti olduğudur. Eğer belirtilen minimum miktardan daha az bir tutar yatırılırsa, bu fonlar hesaba geçmez ve geri alınamaz şekilde kaybolur. Küçük tutarlar için Faucet Pay gibi mikro cüzdanlar kullanılabilir.
Bitcoin Nerede Saklanır
BTCleri, açık (genel) ve kapalı (özel) adreslerden oluşan kripto cüzdanlarında saklanabilir. Yedekleme oluşturmak için genellikle seed ifadesi kullanılır. Hesabınıza BTC veya başka bir kripto para almak için yalnızca genel adresinizi vermeniz yeterlidir; özel anahtarınızı ve seed ifadenizi gizli tutmalısınız.
Bitcoin ve diğer kripto paraların en güvenli saklama yöntemi, donanım tabanlı soğuk cüzdanlardır (Ledger, Trezor). Borsa üzerinde ticari işlemler yapmak için sıcak cüzdanlar kullanmak daha uygundur. Bu cüzdanlar daha hızlıdır, ancak sürekli ağa bağlı olma zorunluluğu nedeniyle saldırılara karşı daha savunmasızdır. Riskleri en aza indirmek için farklı cihazlarda birden fazla depolama alanı kullanmak önerilir.
Bitcoin Satın Alma
Günümüzde Bitcoin ve diğer kripto paraları avantajlı bir şekilde satın almanın birçok yolu bulunmaktadır. Bunlar arasında çevrimiçi borsalar, P2P platformları, kripto borsaları ve elektronik ödeme sistemleri popülerdir.
- Çevrimiçi borsalar, bir kripto parayı başka bir kripto parayla takas etmenizi veya fiat para birimleriyle satın almanızı sağlar. Şu anda birçok takas hizmeti mevcut olup, en uygun olanı bulmanıza Best Change veya Kurs Expert gibi çevrimiçi izleme platformları yardımcı olabilir;
- P2P-platformları, kullanıcıların bireysel koşullarda kripto para alım-satım taleplerini yayınladıkları yerlerdir. Bu seçenek, en uygun ödeme yöntemlerini bulmanıza olanak tanır, ancak burada döviz kurları her zaman en uygun olmayabilir;
- Kripto borsaları, güvenli ve basit bir kripto para alım-satım seçeneği sunar. Bunun için sadece bir profil oluşturmanız ve örneğin spot piyasada bir işlem gerçekleştirmeniz yeterlidir. Ayrıca popüler borsalar P2P işlemleri de destekler, ancak KYC doğrulamasından geçmenizi gerektirir;
- Elektronik ödeme sistemleri (WebMoney, AdvCash), kripto para birimlerinin yanı sıra fiat para birimleriyle de satın alma ve satma imkanı sunar. Çoğu hizmet, zorunlu KYC doğrulaması gerektirir.
Bitcoin’in Piyasadaki Değeri
Bitcoin’in değeri, arz ve talep dengesine göre belirlenir. BTC’nin kendisi, yalnızca dijital ortamda değer saklama ve iletme aracıdır.
BTC’nin yatırım açısından çekiciliği, piyasadaki lider konumundan kaynaklanmaktadır, çünkü diğer kripto paralara (altcoinlere) yön veren bir trend belirler. Hiçbir finansal araç, Bitcoin’in büyüme hızıyla rekabet edemez, ancak zayıf yönü yüksek volatilite olmasıdır. Bu, fiyatının istikrarsız olduğu anlamına gelir. Daha basit bir şekilde açıklamak gerekirse, bu durum, Bitcoin’in değerinin kısa bir süre içinde hızla yükselebileceği veya düşebileceği anlamına gelir. Bu faktör, Bitcoin’in gelecekteki davranışını kesin olarak tahmin etmeyi zorlaştırır.
Güvenlik
Bitcoin ağı, merkezi olmayan bir yapıda çalışır ve kullanıcılar tarafından desteklenir; bu, herhangi bir ayrıcalıklı üçüncü tarafın katılımı olmadan gerçekleşir. Bu, kimsenin ağın işleyişine müdahale edemeyeceği veya yapılandırmasını değiştiremeyeceği anlamına gelir, ancak «51% saldırısı» tehlikesi vardır.
Blok zincirindeki işlemlerin geri alınamaz olduğunu ve iptal edilemediğini unutmamak önemlidir. Ayrıca, para gönderirken ve alırken cüzdan adresini dikkatlice kontrol etmek gerekir. Yanlış bir adres belirtildiğinde, fonlar geri alınamayacak şekilde kaybolur.
Kripto cüzdanındaki fonların güvenliği, tamamen kullanıcının sorumluluğundadır. Özel anahtarın ve seed ifadesinin kaybedilmesi durumunda, fonlara erişimi geri kazanmak imkansız hale gelir.
Gizlilik
Bitcoin ile yapılan işlemler yüksek düzeyde gizlilik sağlar, ancak işlemler ve hesap hareketleri herkese açıktır. Kripto cüzdan sahibinin kişisel bilgileri belirtilmez. Bitcoin cüzdanı kullanıcılarının, hesap adreslerini kişilikleriyle ilişkilendirmeleri gerekmez, ancak bu genellikle kripto borsasında hesap doğrulama (KYC) için gereklidir.
Anonimlik açısından Bitcoin, Monero ve ZCash gibi coinlere göre daha düşük bir seviyededir. BTC’nin anonimliğini artıran hizmetler de vardır; bu hizmetler arasında, alınan işlemleri bir havuzda karıştırarak ve ardından belirlenen adreslere dağıtarak gizliliği artıran mikserler bulunur.
Bitcoin’in Geleceği
Kısa tarihi boyunca, Bitcoin az bilinen bir projeden arama motorlarında en çok aranan lider konumuna geldi. Her geçen gün, Bitcoin’i ödeme aracı olarak kullanan kullanıcıların ve aktif kripto cüzdanlarının sayısı artmaktadır. Birçok uzman, bu trendin devam edeceğini düşünüyor ve bunun yanı sıra geleneksel finansal sistemlerin şu sorunlarına işaret ediyorlar:
- Finansal işlemlerde gizliliğe olan talebin artışı, bankaların karşılayamayacağı bir ihtiyaçtır;
- Geleneksel bankacılık sistemine karşı genel bir güvensizlik. Bankalar kullanıcı hesaplarını sık sık geçerli bir sebep olmadan bloke edebiliyor ve hesabın geri alınması uzun zaman alabiliyor;
- Bazı bölgelerde bankacılık hizmetlerinin erişilemezliği veya yüksek maliyeti;
- Fiat para birimlerinin yüksek enflasyonu ve bunu önleyecek güvenilir bir mekanizmanın eksikliği.
Sonuç
Bitcoin, değer saklama ve koruma açısından iyi bir araç olabilir ve bu yüzden «dijital altın» olarak adlandırılmıştır. Bu madeni para, piyasada kolayca satılabilmesini sağlayan iyi bir likiditeye sahiptir ve sınırlı arzı enflasyona karşı korur.
Tüm avantajlarına rağmen, BTC’nin bazı dezavantajları da vardır. Bunlar arasında fiziksel bir değere bağlı olmama ve piyasada yüksek volatilite gibi faktörler yer alır. Bitcoin’i bir yatırım aracı olarak değerlendirirken, bu faktörleri dikkate almak ve tüm tasarruflarınızı yatırmamak önemlidir.
Bu makalede, Bitcoin’in ne olduğu ve nasıl çalıştığı hakkında bilgi verdik. Eğer bu madeni para ile ilgili kişisel deneyimlerinizi paylaşırsanız, yorumlarınızı bekliyoruz!
